مراسم يادبود غلامحسين مصاحب، رياضيدان و بنيانگذار دائرةالمعارف‌نويسي نوين در ايران، با حضور هوشنگ دولت‌آبادي، كامران فاني و احمد شرف‌الدين در مركز انجمن آثار و مفاخر فرهنگي برگزار شد.

 به گزارش خبرنگار فارس، اين مراسم به مناسبت گذشت سي سال از درگذشت مصاحب برگزار شد.

  دولت‌آبادي: مصاحب فاضلي به تمام معنا است

 هوشنگ دولت‌آبادي در ابتداي اين مراسم در مورد مصاحب گفت: افتخار آن را دارم كه يكي از دوستان ايشان بودم.
 وي گفت: شايد هر يك از حاضرين به جنبه‌هاي شخصيتي متفاوت استاد بپردازند اما به نظر من آنچه از ديد خود بايد در اين مجلس بيان كنم بحث در مورد شخصيت و چگونگي رفتار مصاحب است.
 دولت‌آبادي گفت: علت انتخاب اين موضوع و سخن در مورد آن اينكه مصاحب فاضلي به تمام معنا است.
 وي در ادامه گفت: براي عده‌اي فضل افتخاري شخصي است براي اين اشخاص كه مصاحب بي‌ترديد يكي از آنان بود بارزترين شاخصه افتادگي است.
 وي گفت: اگر كسي واقعا علم و فضل را به درون خود راه داد نمي‌تواند آن طور كه بايد و شايد از تمام جنبه‌هاي معاشرتي برخوردار باشد.
 وي افزود: اگر مصاحب معيارهايي سخت براي گزينش داشت اين معيارها را به شديدترين وجه نيز در برابر خود اعمال مي‌كرد.
 دولت‌آبادي تصريح كرد: امروز بسيار خرسند هستيم كه مي‌بينيم فرزندان مصاحب همانند او داراي فضل و علم هستند.
 وي ادامه داد: مصاحب در عين حال كه معيارهاي بسيار سخت را براي انتخاب داشتند بسيار انسان شاد بود.
 هوشنگ دولت‌آبادي در پايان سخنان خود خاطراتي را از مصاحب براي حاضرين بيان كرد.

  فاني: مصاحب محقق، مصمم و داراي وسواس بود

 در ادامه كامران فاني (عضو پيوسته زبان و ادب فارسي) در مورد مصاحب گفت: براي من جاي افتخار است كه در مجلس مردي بزرگ همانند مصاحب يكي از بزرگ‌ترين و برجسته‌ترين چهره‌هاي علمي ايران سخن بگويم.
 وي گفت: چگونه ممكن است اولين دائرة‌المعارف به سبك جديدي در ايران منتشر مي‌شود بدون هيچ تجربه و سابقه قبلي به كاري درخشان مبدل مي‌شود؟
 وي افزود: اين دائره‌المعارف چگونه است كه به لحاظ صحت و دقت به كمال مي‌رسد و پس از سال‌ها هنوز هم همانند الگويي در دسترس بسياري قرار دارد.
 اين عضو پيوسته زيان و ادب فارسي، ادامه داد: مصاحب به چند علت شايستگي اين كار را داشت در درجه اول اينكه وي يك شخصيت علمي بود، دومين مسئله منش و شخصيت وي بود كه وي را به عنوان شخصي محقق، مصمم و داراي وسواس نشان مي‌داد. مسئله ديگر دانش گسترده مصاحب بود چرا كه وي به جز در رياضيات در حوزه‌هاي ديگر بسيار فعال بود.
 وي تصريح كرد: تمامي اين مسائل سبب شد تا مصاحب با مديريتي علمي دائرة‌المعارف را به نحو‌ه‌اي زيبا و كامل انجام دهد.
 وي به شيوه و بيان و نشر دائره‌المعارف اشاره كرد و گفت: افرادي كه به كتاب مراجعه كرده‌اند شاهدند كه كتاب نثري صريح، سليس و روان دارد.

  شرف‌الدين: مصاحب كتاب‌هاي مورد نياز را عرضه كرد

 در ادامه مراسم، احمد شرف‌الدين - محقق و رياضي‌دان - در مورد بنيان‌گذار دائرةالمعارف‌نويسي نوين گفت: در اين جلسه در مدت كم زماني براي بيان ارزش‌هاي علمي و فرهنگي استاد ندارم.
 شرف‌الدين افزود: سال‌ها پيش يكي از كتاب‌هاي خود را به استاد تقديم كردم؛ اما استاد كتاب‌هايي را عرضه كردند كه بسيار مورد نياز مي‌نمود كه يكي از آنها همين كتاب دائرةالمعارف است.
 شريف‌الدين گفت: استاد مصاحب به خوبي مي‌توانستند كتاب‌هايي در سطح بالاتر بنويسند اما ترجيح دادند كه كتابي با اين سطح را تأليف كنند و اين خدمتي بسيار بزرگ بود.
 وي ادامه داد: در نگاه به شيوه نگارش به خوبي مي‌توان دريافت كه مولف معلمي بسيار شايسته بودند كه با عشق و حوصله و كوشش كردند كه اين كتاب ارائه شود.
 شرف‌الدين بيان كرد: لغات و جملاتي كه در اين كتاب به كار گرفته شده براي انتقال مفاهيم بسيار موثر است.
 وي تصريح كرد: مصاحب در كتاب از لغات عاميانه كه مفهوم را بهتر برساند دوري نگزيده و ترسي نداشته است.

  شاگرد مصاحب: مصاحب يكي از مبتكرين واژه‌گزيني است

 در ادامه يكي از شاگردان مصاحب اين چنين گفت: مي‌توان ادعا كرد كه مصاحب يكي از مبتكرين درجه اول اين كشور براي واژه‌گزيني است.
 وي گفت: مصاحب اولين جلسه واژه گزيني را براي رشته جغرافيات تشكيل داد و بسياري از واژه‌هايي كه اكنون كتب هواشناسي، زمين‌شناسي به كار مي‌بريم نتيجه جلسات متعدد چندين ساعته استاد است.
 اين شاگرد مصاحب ادامه داد: مي‌توان به جرأت گفت: مصاحب بنيانگذار واژه‌گزيني است به خصوص در رشته‌ رياضي كه خود در كتاب نشان داد.
 وي افزود: ما شاهد كتاب تأليفي در رشته رياضي بوديم نه ترجمه. و بايد به مفهوم دقيق تأليف اشاره شود كه؛ تاليف انشاي دقيق فارسي با كمي لغات عربي است، چرا كه استاد معتقد بودند هنوز لغات فارسي ما رشد نكرده تا مفاهيم دقيق علمي را به زبان فارسي منتقل كند.
 وي در مورد تأسيس موسسه رياضيات تصريح كرد: زماني در اين كشور جز دانشگاه تهران و احتمالا دانشگاه تبريز ما در هيچ دانشگاه ديگري فوق ليسانس و رياضي نداشتيم لذا در آن زمان تعداد استادان كم و بايد فارغ‌التحصيلان از خارج مي‌بودند.
 وي گفت: با گسترش دانشگاه‌ها امكان اين كه همه اينها از خارج تأمين شوند وجود نداشت لذا مصاحب به فكر موسسه‌اي افتاد كه مدرس رياضي تربيت كند.
 وي ادامه داد: چون استاد خود فارغ‌التحصيل دانشكده تربيت معلم (دانشسراي عالي) بود به اين امر بيشتر اقبال نشان داد.
 وي گفت: در سال 1344 استاد به اين نتيجه رسيدند كه مشكل رياضي ايران در آن است كه ما مدرس رياضي نداريم.
 وي در مورد مصاحب افزود: استاد معتقد به تحول بودند و مي‌گفتند بايد تحول از دوران دبستان و از طريق معلم ايجاد شود.
 وي گفت: استاد معتقد بودند ما بايد معلمي تربيت كنيم كه رياضيات جديد قرن بيستم را بداند و به قرن 19 اكتفا نكند.
 اين شاگرد مصاحب تصريح كرد: استاد با نفوذ و همت توانستند مسئولان وزارت فرهنگ را متقاعد كند كه هم آئين‌نامه مؤسسه رياضيات را به تصويب مجلس شوراي ملي برساند و هم كاري كند كه دانشجويان خوبي جذب شوند.
 وي گفت: استاد تلاش خود را معطوف به نوشتن مقالات تخصصي مي‌نمود بدون شك مي‌توانست مقالات متعددي با كيفيت خوب در بهترين مجلات علمي و معتبر بين‌المللي به چاپ برساند.
 وي افزود: ليكن آن استاد تيزهوش تشخيص داد كه آ‌موزش رياضي كشور و كتاب‌نويسي نيازي به تحولي عميق دارد كه راه‌گشاي پيشرفت‌هاي علمي آيندگان شود.
 وي تصريح كرد: استاد تمامي تلاش خود را براي تحولات بنيادي در برنامه‌هاي رياضي و تأليف كتبي با كيفيت عالي معطوف داشت و به اين طريق هديه‌اي ماندگار به جامعه رياضي كشور تقديم كرد.
 وي گفت: به اعتقاد من تا ده‌ها سال ديگر استادان، دبيران و دانشجويان رياضي ما در امر تعليم و تعلم و تأليف و ترجمه مقالات علمي از كتاب‌هاي دكتر مصاحب بي‌نياز نخواهند بود.
 در پايان ترانه مصاحب فرزند غلامحسين مصاحب (رياضيدان برجسته و بنيانگذار دائره‌المعارف نويسي نوين) تأكيد كرد: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي به مناسبت‌سي‌امين سال درگذشت پدر ارجمندمان مجلس يادبودي برگزار كرد كه اين اقدام انجمن در قدرشناسي از بزرگان علم و ادب شايسته تحسين و تقدير است.
 صاحب در مورد شخصيت و مقام علمي گفت: در سال 1379 به مناسبت كنگره بين‌المللي حكيم عمر خيام نيشابوري كتاب حكيم خيام به عنوان عالم جبر به اهتمام غلامحسين مصاحب توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگي با همكاري يونسكو در ايران تجديد چاپ شد.
 وي گفت: دبيركل وقت يونسكو در ايران به هر يك از فرزندان دكتر مصاحب نسخه‌اي از كتاب را تقديم نمودند.
وي در پايان ضمن تشكر از حاضرين، سخنرانان از استاد مصاحب به عنوان شخصيتي فرهنگي و استادي فرهيخته نام برد.