|
بسياري از روانشناسان بر اين باورند كه مطالعه، يكي از بهترين روش هاي گذراندن دوره سالمندي است؛
دوره اي كه برخي از سالمندان، خود را غير مفيد ارزيابي مي كنند و به دنبال آن، به افسردگي مزمن و زود هنگام دچار مي شوند. چه بسيارند سالمنداني كه به دلايل گوناگون توان مطالعه فردي ندارند و اينجاست كه "خواندن كتاب براي آنان" بسيار اهميت مي يابد./
خبرگزاري كتاب ايران( ايبنا) - سالمندان گروهي از جامعه‌اند كه كم‌توجهي خانواده به آنها ممكن است آنها را به احساسات ناخوشايندي مانند حس تنهايي يا مفيد نبودن دچار كند. يكي از گام هايي كه مي‌توان براي برقراري ارتباط موثر با سالمندان برداشت، كتابخواني است.
مطالعه سالمندان مي‌تواند به شيوه‌هاي مختلفي صورت گيرد كه يكي از بهترين آنها عضويت سالمندان در كتابخانه‌هاست. عضويت در كتابخانه مي‌تواند اوقات تنهايي كسالت‌آور سالمند را لذت‌بخش و ذهن او را پويا كند.
در تهران«فرهنگسراي سالمند» تنها فرهنگ‌سرايي كه به امور فرهنگي سالمندان مي‌پرداخت، به «فرهنگسراي اميد» تغيير نام داد و با آن كه با شعار«دوره سالمندي، دوران اميد است» به فعاليت خود ادامه مي‌دهد، فعاليت ويژهاي در زمينه كتابخواني سالمندان انجام نمي‌دهد!
نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كل كشور نيز برنامه ويژهاي براي سالمندان درنظر نگرفته است!
اين در حالي است كه سالمندان با توجه به اقتضاي شرايط سني و به موازات آن، وضعيت جسماني خاص خود بايد از امكانات ويژه كتابخواني مانند كتاب هاي درشت خط يا كتاب هايي با حجم كم، آسانسور به جاي پلكان يا صندلي‌هاي ويژه سالمندان برخوردار باشند.
بي ترديد يكي از شيوه هاي بسيار موثر براي رهايي سالمند از احساس تنهايي، كتاب خواني اعضاي خانواده براي سالمندان است.
برخي سالمندان به علت‌هاي مختلفي نظير كهولت سن و ضعف بينايي يا بي‌سواد بودن، نمي‌توانند به تنهايي مطالعه كنند. بجاست براي اين قشر تدابيري در خانواده صورت گيرد تا سالمند از مواهب كتابخواني بي بهره نماند. همچنين، داشتن برنامه كتابخواني براي سالمندان، به مرور مي‌تواند سبب ايجاد فرهنگ تكريم سالمند در خانواده، ايجاد صميميت در جمع و نيز سبب فرهنگ‌سازي فعال كتاب خواني بين اعضاي خانواده شود.
دكترنغمه مخبر، روانپزشك، دراين باره مي‌گويد:«مطالعه براي سالمند مي‌تواند بسيار مفيد باشد. به‌ويژه اگر در زمينه‌هاي داستاني باشد، زيرا فرد در دنياي داستان با شخصيت‌هاي داستاني همزادپنداري مي‌كند و اين موضوع مي‌تواند به سالمند در تثبيت خاطرات گذشته و تقويت حافظه او كمك كند.»
اين روانپزشك، بهره‌گيري از كتاب‌هايي مانند مثنوي معنوي يا غزليات حافظ را به علت آهنگين بودن و وجود لطايف در اين گونه كتابها، آنها را براي سالمندان مفيد مي‌داند و معتقد است: «خواندن كتابهاي معنوي براي سالمند سبب مي‌شود تا او به مقوله مرگ به عنوان استمرار مسير زندگي بيانديشد و كمتر دچار بيماري افسردگي دوران سالمندي شود.»
دكتر مخبر بر كتابخواني براي سالمند توسط خانواده‌اش تاكيد دارد و مي‌گويد:«كتابخواني وقتي توسط خانواده براي سالمند صورت گيرد، مي‌تواند احساس ارزشمند بودن را به او القا كند.»
وي درباره كتابخواني گروهي براي سالمندان نيز مي‌گويد:«اين كار بايد با توجه به سليقه‌هاي متفاوت سالمندان انجام شود، زيرا سالمندان روحيات و خلقيات مشابهي ندارند. همگون بودن يا ناهمگون بودن گروه‌هاي كتابخواني نيز بايد با توجه به روحيات سالمند شكل گيرد.»
اين روانپزشك همچنين توصيه مي‌كند:« كتابخواني براي سالمند بايد به نحوي باشد كه او احساس خستگي و كسالت نكند. بنابراين بهتر است درحين كتابخواني، زماني را براي تنفس يا استراحت او در نظر بگيريم.
فردي كه براي سالمند كتاب مي‌خواند نبايد يك‌نواخت اين‌كار را انجام دهد و بايد صدايش همگام با روند داستان زير و بم داشته باشد، زيرا اين امر به ايجاد حس خوب در سالمند كمك مي‌كند و به كتابخواني، حالتي هيجاني مي‌بخشد.»
خواندن كتاب به صورت جمعي در مكانهايي كه سالمندان به صورت گروهي گرد هم مي‌آيند نيز مي‌تواند به افزايش نشاط جمعي منجر شود.
آسايشگاه سالمندان كهريزك از موسساتي است كه فعالانه به امر كتابخواني سالمندان مي‌پردازد. كتابخواني در اين مركز به شيوه‌هاي گروهي و فردي انجام مي‌شود.
در شيوه گروهي، كتابدار يا نيكوكار براي گروهي 10 تا 20 نفره كتاب مي‌خواند و سالمندان در اين بين به ابراز نظر خود درباره كتاب مي‌پردازند. در شيوه انفرادي كتابدار در كنار فردي كه به هر دليل نمي‌توانند كتاب بخوانند، حاضر مي‌شود و به صورت انفرادي براي او كتاب مي‌خواند.
در برنامه كتابخواني موسسه كهريزك تنها سالمندان حضور ندارند و همه افراد مدد‌جوي عضو اين مركز از 18 سالگي مي‌توانند در اين برنامه شركت كنند و اين كار سبب شده است سالمندان مشتاقانه در برنامه حاضرشوند.
«فاطمه داوودي» كتابدار موسسه كهريزك، طرح كتابخواني براي سالمندان را موفقيت‌آميز توصيف مي‌كند و بيشترين استقبال را مربوط به كتابهاي تاريخي و سپس رمان و داستان مي‌داند.
وي با بيان اين‌كه كتابخانه كهريزك داراي كتابخانه گويا نيز هست، بهره‌گيري از كتابخانه معمولي موسسه را بيشتر از كتابخانه گويا ارزيابي مي‌كند و دليل آن را برانگيختن شوقي مي‌داند كه تورق كتاب برمي‌انگيزد.
داوودي از خانواده‌هايي كه به سالمندان خود سر نمي‌زنند گلايه دارد و مي‌گويد:«بهتر است خانواده‌ها وقت بيشتري براي ديدار با سالمندان خود بگذارند و خودشان نيز براي سالمندشان كتاب بخوانند تا به اين روش آنها احساس ارزشمند بودن كنند.»
با توجه به اين‌كه جامعه ما نيز باوجود نرخ بالاي جوان، رهسپار دوره ميانسالي و سالمندي است، ايجاد امكانات كتابخانه‌اي ويژه سالمندان و انتشار نشريات و كتاب‌هايي با حروف درشت‌تر ويژه آنان ضرورت بيشتري مي‌يابد.
|
Home 
