طبق آمار ميانگين مطالعه مردان و زنان در ايران هيچ تفاوتي ندارد اما متأهلان كمتر با ميانگين 17 دقيقه از مجردها با ميانگين 21 دقيقه مطالعه مي‌كنند.

به گزارش خبرنگار فارس، هنگامي كه جهل و بي‌خبري، جامعه‌اي را از پاي در آورد يا شبهه‌ها ذهن جوانان را فلج كند، بدون شك يكي از مهم‌ترين كارهايي كه مي‌تواند آفت جهل را بزدايد، مطالعه است.
آنچه مي‌تواند شبهه‌هاي ذهني را دفع كند و ايمان و اطمينان را به قلب‌ها باز آورد، كتابخواني است؛ گرفتاران در چنبره پرسش‌ها و محاصره شدگان در ميان انبوه شبهه‌ها، مي‌توانند براي استمداد فكري به كتابخانه مراجعه كنند و از آن جا نيرو گرفته و به جنگ شبهه‌ها بروند و پاسخي در برابر القائات و شبهه افكني‌هاي ديگران بيابند.
كتاب، محصول تجربه‌هاي بشري و خلاقيت‌هاي ذهني و آموخته‌هاي دراز مدت انسان است. سهم كتاب در انتقال دانش‌ها گاهي به مراتب بيشتر و فراتر از ديگر ابزار آموزشي است؛ پديد آوردن آثار علمي و فرهنگ مكتوب از توصيه‌هاي مهم اولياي دين است و به گسترش دانش كمك مي‌كند و به عنوان يك ميراث فرهنگي براي نسل‌هاي آينده ماندگار مي‌شود.
امام صادق (ع) به مفضّل بن عمر فرمودند "دانش خود را بنويس و آن را در ميان برادرانت منتشر ساز ".
مطالب شيرين و دل‌انگيز كتاب، روان بي‌قرار آدمي را آرامش مي‌بخشد و قلب خسته و شكسته انسان جست وجوگر را التيام مي‌دهد شايد به همين سبب است كه حضرت علي (ع) مي‌فرمايد " كتاب، آرامش دل‌هاي جويندگان و تشنگان علم است آري كسي كه با كتاب، خود را آرامش دهد، هيچ آرامشي را از دست نداده است ".

*مسئولان بيشتر نظارت كنند

در دنياي گسترده امروز كه با كتاب‌ها و نشريات گوناگون مواجه هستيم، ضروري است در انتخاب و گزينش كتاب و مطبوعات، دقت فراواني به خرج دهيم و سودمندترين كتاب‌ها را براي مطالعه انتخاب كنيم.
امروزه به همان اندازه كه مي‌توانيم از كتاب و مطبوعات بهره صحيح بگيريم، ممكن است به همان اندازه و حتي گاهي بيشتر در معرض آفت‌ها و خطرهاي نوشته‌هاي مسموم و انحرافي قرار بگيريم، راه دادن آثار سست و ناسالم به محيط خانه و مدرسه در حقيقت، مسموميت فكري و اخلاقي جوانان و نوجوانان ما را به دست خودمان فراهم مي‌كند بنابراين نظارت خانواده‌ها و مسئولان فرهنگي كشور بر محتواي كتاب‌ها، ضروري و لازم است تا از اين طريق بتوانيم سلامت انديشه و عقايد جوانان را تضمين كنيم.

* علاقه به كتابخواني را از مدارس آغاز كنيم

كارشناسان معتقدند، براي ايجاد علاقه به كتاب و كتابخواني، عوامل مختلفي نقش دارند كه خانواده و مدرسه از مهم‌ترين آنها به شمار مي‌روند؛ فرزنداني كه در خانواده‌هاي اهل علم تربيت مي شوند، ميزان مطالعه و گرايش به كتاب و كتابخواني در آنان در مقايسه با خانواده‌هايي كه علاقه‌اي به كتاب و كتابخواني ندارند، بسيار بيشتر است، واقعيت عيني و تجربه نيز نشان داده است كه بيشتر انديشمندان، در خانواده‌هايي پرورش يافته‌اند كه پدر و مادر آنان، اهل مطالعه و تحقيق بوده‌اند.
مدرسه‌ها نيز مي‌توانند با بسترسازي منطقي و برنامه‌ريزي علمي، علاقه به كتاب، مطالعه و كتابخواني را در ميان دانش‌آموزان تقويت كرده و گسترش دهد.

*عدم احساس ضرورت و پايين بودن فرهنگ مطالعه در كشور

تا هنگامي كه انسان در وضعيت نياز قرار نگيرد در پي رفع آن نخواهد افتاد؛ اگر در پاسخ شبهه‌هاي اعتقادي و پرسش‌هاي سياسي دربمانيم يا در مجلس و محفلي كه از موضوع خاصي صحبت به ميان مي‌آيد، احساس كنيم در آن زمينه بي اطلاعيم و شرمسار شويم و احساس كنيم از چرخه زمان و گردونه پرشتاب مسايل علمي و فكري جامعه عقب مانده‌ايم، نسبت به خلأ و نياز آگاه مي‌شويم و اين مي‌تواند شوق به مطالعه و كتابخواني را در ما تقويت كند.

* آمار كتابخواني در جامعه واقعي نيست

عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي‌گويد: مطالعه روزنامه جزء سرانه مطالعه محاسبه نمي‌شود و معمولا براي محاسبه ميزان كتابخواني در جامعه آمار كتابخانه‌ها و ميزان فروش كتاب‌ها را محاسبه مي‌كنند و فكر مي‌كنم آمار ارائه شده حتي كمتر از اين مقدار باشد به سبب آنكه اين آمارها به نوعي واقعي نيست.
امير طاهرخاني مي‌افزايد: ما در آمار كتاب و كتابخواني در ميان كشورهاي ديگر جايگاه مناسب و خوبي نداريم كه بايد اين امر را بهبود ببخشيم.
وي ادامه مي‌دهد: در كميسيون آموزش مجلس شوراي اسلامي نيز برخي از نمايندگان سعي داشتند درباره اين موضوع اظهار نظر كنند و اين مسئله در كميسيون مطرح شود اما بحث جدي راجع اين موضوع در كميسيون شكل نگرفته است مگر اينكه طرحي بياورند و دستگاه‌هاي مرتبط را در جهت اشاعه فرهنگ كتابخواني و حتي دايركردن كتابخانه‌ها در نقاط مختلف كشور ملزم كنند.

* دانشجويان از همه بيشتر مطالعه مي‌كنند

طاهرخاني اظهار مي‌كند: آنچه مسلم است بايد مجموعه عوامل دست به دست هم دهند تا سرانه مطالعه در كشور افزايش پيدا كند و عوامل مختلف فرهنگي، اقتصادي و آرامش رواني جامعه مي‌تواند در اين رابطه موثر باشد.
عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس عنوان مي‌كند: بايد كتابخواني و احساس نياز جامعه نسبت به خواندن كتاب سنجيده شود و در حال حاضر سرانه بيشتر مطالعه در جامعه مربوط به دانشجويان است.
وي بيان مي‌كند: اگر ما اقشار مختلف مردم را دسته ‌بندي كنيم، بيشترين قشر دانشجويان هستند كه مطالعه مي‌كنند و اساتيد در رتبه بعدي قرار دارند و همه عوامل، نهادها و سازمان‌ها بايد دست به دست هم دهند تا به اين موضوع به صورت جدي بپردازند.
طاهرخاني ادامه مي‌دهد: بايد از بودجه‌هاي پژوهشي در اين زمينه هزينه كنند تا فرهنگ كتابخواني رونق بگيرد و سرانه مطالعه در كشور افزايش يابد.

* 18 دقيقه مطالعه براي هر ايراني

تمام سنجش‌هايي كه تا كنون درباره كتابخواني شده بود نشان مي‌داد كه افراد تنها بر اساس حدس و گمان خود درباره اين اين امر صحبت مي‌كنند درحالي كه سنجش آمار كتابخواني نيازمند يك كار دقيق و كارشناسانه است.
سنجش كتابخواني كه نشان داد هر ايراني به طور متوسط 18 دقيقه مطالعه دارد؛ جامعه آماري دراين سنجش كه دقيقترين شيوه سنجش كتابخواني از گذشته تا به حال است افراد 12 سال به بالا كه ساكن ايران بودند تعيين شد و پس از سنجش نتايج با استفاده از نرم افزار spss ارزيابي شد كه نتيجه استنباط نشان داد در اين سنجش سه درصد احتمال خطا وجود دارد.
افراد نمونه كه از اين جامعه آماري انتخاب شد دو هزار و 29 نفر بودند كه نمونه به صورت چند مرحله اي در آذر و آبان ماه سال گذشته انجام شد و موضوع سنجش مطالعه در ايران به سه دسته تقسيم شد، اول سنجش ميزان كتاب و كتابخواني در ايران، دوم مطالعه روزنامه در ايران و سوم مطالعه نشريات غير روزنامه‌اي در ايران بود كه مطالعات درسي را از اين سنجش جداست.
نتايج اين نظرسنجي نشان داد كه متوسط مطالعه غيردرسي هر ايراني روزانه 18 دقيقه است كه اين مطالعه روزانه در ميان افراد باسواد 22 دقيقه و در ميان كساني كه اهل مطالعه هستند، 39 دقيقه است.

*پولدارها بيشتر مطالعه مي‌كنند!

طبق آمار ميانگين مطالعه مردان و زنان در ايران هيچ تفاوتي ندارد اما متأهلين كمتر با ميانگين 17 دقيقه از مجردها با ميانگين 21 دقيقه مطالعه مي‌كنند.
همچنين ميزان مطالعه غير درسي در ميان گروه‌هاي سني 12 تا 30 سال 21 دقيقه در روز، در ميان 30 تا 50 سال 18 دقيقه در روز و بالاي 50 سال 6 دقيقه در روز است.
مطالعه بر اساس تحصيلات نيز نشان مي‌دهد افراد با تحصيلات ابتدايي، كمتر از 6 دقيقه درروز كتاب مي‌خوانند، افراد با تحصيلات ابتدايي تا ديپلم نيز 18 دقيقه و افراد با تحصيلات عاليه 38 دقيقه در روز كتاب مي‌خوانند اما ميزان مطالعه بر اساس درآمد خانوارهاي ايراني نيز نشان مي‌دهد خانوارهاي با حقوق ماهيانه كمتر از 500 هزار تومان 16 دقيقه، خانوارهاي با حقوق 500 هزار تا يك ميليون تومان 23 دقيقه و خانوارهاي با حقوق ماهيانه بالاتر از يك ميليون تومان 32 دقيقه در روز است.

*كتابخواني در كشور جا نيفتاده است

عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي‌گويد: مسئله كتاب و كتابخواني در كشور جا نيفتاده و با توجه به ميزان مطالعه در كشور حقيقتي غيرقابل انكار است.
سيد كاظم موسوي بيان مي‌كند: اگر شخص با كتاب مأنوس باشد علمش افزايش يافته و با مطالعه مي‌تواند اوقات فراغتش را پركند.
وي ادامه مي‌دهد: حتي در احاديث داريم كه هنگامي كه معلمي يا دانشجويي كتاب مي‌خواند اگر در آن حالت از دنيا رود جايگاه شهيد را دارد و در حقيقت مطالعه و كسب علم به رفع مشكلات جامعه كمك كرده و سبب توسعه فناوري‌هاي نوين مي‌شود.

*ترويج فرهنگ كتا‌بخواني و توانمندي انسان

موسوي مي‌افزايد: حتي در صفات ثبوتيه خداوند علم پروردگار زودتر از قدرتش آمده و نشان مي‌دهد قدرت از زيرمجموعه‌هاي علم است و در حقيقت انسان دانشمند و فاضل توانمند نيز مي‌شود.
عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس تصريح مي‌كند: با افزايش مطالعه و ترويج فرهنگ كتاب و كتابخواني در جامعه، انسان مقتدر و توانمند مي‌شود و مي‌تواند به سوالات پاسخ دهد.
وي اضافه مي‌كند: در كميسيون آموزش و تحقيقات دو موضوع درباره كتاب و كتابخواني مورد بررسي قرار گرفته است يكي آنكه كدام كتاب را مي‌توان مطالعه كرد زيرا هر كتاب و روزنامه‌اي قابل مطالعه نيست.

*با مدرك‌گرايي به جايي نمي‌رسيم

عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس عنوان مي‌كند: انسان بايد قدرت تشخيص داشته باشد و اگر در اين زمينه شناخت كمي داشته باشد آنچه را از مطالعه اقتباس مي‌كند، سبب مي‌شود از جامعه برآورد خوبي نداشته باشد.
وي ادامه مي‌دهد: يكي ديگر از مواردي كه در كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس بررسي شد توجه به كيفيت مطالعه در كشور بود.
موسوي بيان مي‌كند: اگر بخواهيم در اين زمينه موفق باشيم بايد علم را به معناي واقعي در مغز دانشجو نصب كنيم كه اين كار با مدرك‌گرايي انجام نمي‌شود و بايد نيروهاي بالقوه در قشر تحصيل كرده به كمك معلم و استاد به بالفعل تبديل شود.
گزارش از زينب صناعي