حافظ در بين شاعران جهان اين اقبال و ويژگي منحصر به فرد را دارد كه مردم به اميد آنكه چگونگي حال خود را از زبان او بشنوند با شعرهايش فال مي‌گيرند.

به گزارش خبرنگار فارس «فال عملي است كه براي آگاهي انسان از رويدادهاي آينده به كار مي‌رود» اين تعريفي است كه حسن انوري در «فرهنگ بزرگ سخن» از فال كرده است.
فال گرفتن و توسل به فال سابقه‌اي به درازاري زندگي بشر دارد. ترس از آينده، ابهام و گاهي كنجكاوي بشر را به سمت فال سوق داده است.
انسان ديروزي گاهي با چوب، گاهي با برگ، گاهي با ظرف و ظروف و گاهي هم با شمردن درختان سعي كرده است از آينده سر در بياورد.
اما انسان امروزي به قهوه و ورق و امثالهم متوسل شده تا براي كنجكاويش درباره آينده پاسخي پيدا كند.
مسلمانان از همان روزهاي صدر اسلام به قرآن متوسل شدند و هر وقت هم كتاب مقدس دم دستشان نبوده از تسبيح استفاده كرده‌اند.
فال گرفتن با قرآن را استخاره مي‌نامند.
اما هدف استخاره با هدف فال يك تفاوت جزئي دارد و آن اين است كه استخاره براي انتخاب بهترين عمل در بين دو يا چند عمل ديگر به كار مي‌رود.
ايرانيان جزو معدود مردماني بوده‌اند كه در فرهنگ‌شان دو كتاب براي فال گرفتن بوده است: يكي قرآن و يكي ديوان حافظ.
اينكه از چه زماني ايراني‌ها به اين مسأله پي برده‌اند كه مي‌توانند از ديوان حافظ براي فال گرفتن استفاده كنند به درستي مشخص نيست.
مشهور است كه امروز در خانه هر ايراني يك ديوان حافظ يافت مي‌شود.
ايرانيان طبق رسوم قديمي خود در روزهاي عيد ملي يا مذهبي نظير نوروز بر سر سفره هفت سين، و يا شب يلدا، با كتاب حافظ فال مي‌گيرند.
براي اين كار، يك نفر از بزرگان خانواده يا كسي كه بتواند شعر را به خوبي بخواند يا كسي كه ديگران معتقدند به اصطلاح خوب فال مي‌گيرد ابتدا نيت مي‌كند، يعني در دل آرزويي مي‌كند.
سپس به طور تصادفي صفحه‌اي را از كتاب حافظ مي‌گشايد و با صداي بلند شروع به خواندن مي‌كند.
كساني هم هنگام فال گرفتن فاتحه‌اي مي‌خوانند و سپس كتاب حافظ را مي‌بوسند، آنگاه با ذكر اورادي آن را مي‌گشايند و فال خود را مي‌خوانند.
غزل‌هاي حافظ به دليل ايهام‌شان اين وِيژگي منحصر به فرد را دارند كه مردم از روي آنها فال بگيرند، تنها به اين اميد كه چگونگي حال خود را از زبان حافظ بشنوند.
او آنقدر كنايه دار حرف مي‌زند كه حرف‌هايش در اين هفت قرن جوابگوي همه نحله‌ها و مشرب‌هاي فكري و هنري در فرهنگ ايراني ـ اسلامي بوده است.
او مي‌گويد:
يوسف گمگشته باز آيد به كنعان غم مخور
كلبه احزان، شود روزي گلستان غم مخور

اين بيت براي دلداري دادن به هر فردي با هر طرز تفكري مناسبت كامل دارد: هم به كسي كه مسافري دارد و چشم به راه اوست و هم به كسي كه در رقابتي به خواسته‌اش نرسيده است.
برخي حافظ را لسان غيب مي‌گويند يعني كسي كه از غيب سخن مي‌گويد و بر اساس بيتي از شعر حافظ او معتقد است كه كسي زبان غيب نيست:
ز سر غيب كس آگاه نيست قصه مخوان
كدام محرم دل ره در اين حرم دارد

يكي از صنايع شعري ايهام است بدين معني كه از يك كلمه معاني متفاوتي برداشت مي‌شود.
ايهام در اشعار حافظ بصورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته. همچنين از مهم‌ترين خصوصيات شعر حافظ اين است كه غزليات او گستردگي مطالب ذكر شده در يك غزل است، بگونه‌اي كه در يك غزل از موضوع‌هاي فراواني حرف مي‌زند.
هر بيت شعر حافظ نيز بطور مستقل قابل تفسير است.
اين خصوصيات شعر حافظ باعث شده كه هر كس با هر نيتي ديوان حافظ را بگشايد و غزلي از آن بخواند در مورد نيت خود كلمه يا جمله‌اي در آن غزل مي‌يابد و فرد فكر مي‌كند كه حافظ نيت او را خوانده و به وي جواب داده است. غافل از اينكه اين خاصيت شعر حافظ است و در بقيه غزليات او نيز كلمات يا جملاتي همخوان با نيت صاحب فال وجود دارد.
غزل‌هاي حافظ حتي در برخي از فرهنگ‌ها مانند تاجيكستان علاوه بر آنكه وسيله‌اي براي فال است به عنوان نوعي حرز هم به كار گرفته مي‌شود.
با اين حال، حافظ زماني كه درمانده مي‌شود به فال روي مي‌آورد:
از غم هجر مكن ناله و فرياد كه دوش
زده‌ام فالي و فرياد رسي مي‌آيد