نمايشگاه كتاب، تعطيل‌پذير نيست

انتشار يك مطلب در يكي از نشريات تخصصي نشر به قلم حسن كياييان، رييس اتحاديه ناشران و كتابفروشان، جرقه‌اي بود تا حرف و حديث تازه‌اي درباره برگزاري يا تعطيلي نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، در يك ‌ماه گذشته شكل بگيرد؛ اما نظرات و تاكيد‌هاي دوباره نهاد‌هاي مسوول براي برگزاري نمايشگاه، به دغدغه‌هاي موجود پايان داد؛ اما در اين ميان چه اتفاق‌هايي افتاد؟/
به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، به دنبال انتشار مطلبي به قلم مدير نشر چشمه و رييس اتحاديه ناشران و كتابفروشان، در ماهنامه تخصصي «صنعت نشر»، كه در آن، نقص تجهيزات ايمني در مصلاي امام خميني(ره) را خطري بالقوه براي نمايشگاه كتاب در مصلا برشمرده بود، دلهره تعطيلي نمايشگاه كتاب را در دل علاقه‌مندان به بزرگترين و با سابقه‌ترين رويداد فرهنگي كشور انداخت.

پس از انتشار اين مطلب و شكل‌گيري زمزمه‌هاي تعطيلي نمايشگاه،  بررسي اين پيشنهاد در دستور كار شوراي سياست‌گذاري نمايشگاه بيست و سوم قرار گرفت.

اما براي پيگيري اين مطلب و ترديدهاي پيرامون آن بايد كمي به عقب‌ بر‌گرديم و متذكر شويم كه اعضاي شوراي سياست‌گذاري نمايشگاه بيست و سوم، در دومين جلسه خود، پس از بررسي‌هاي همه‌جانبه و درنظر گرفتن امكانات موجود، مصلاي امام خميني(ره) را به عنوان بهترين گزينه براي برگزاري اين نمايشگاه برگزيدند.

البته نكته مورد اشاره رييس اتحاديه ناشران و كتابفروشان از اين نظر قابل تامل است كه وي محدوديت‌ها و نواقص موجود در تجهيزات ايمني مصلا را دليل ناامني آن براي برگزاري نمايشگاه كتاب عنوان كرده است؛ نكته‌اي كه بايد مورد توجه دست‌اندركاران برگزاري نمايشگاه قرار گيرد، به ويژه پس از تصميم قطعي اعضاي شوراي سياست‌گذاري مبني بر برگزاري نمايشگاه سال آينده در اين مكان، پيگيري و بررسي مجدد و همه‌جانبه دغدغه‌هايي اينچنيني، منطقي مي‌نمايد.

بيست و چهارم تيرماه گذشته، خبر تعيين مصلاي امام(ره) براي برگزاري نمايشگاه بيست و سوم، به نقل از محمداللهياري فومني، دبير شوراي سياست‌گذاري اين نمايشگاه در «ايبنا» منتشر شد.
 
«اللهياري» در آن خبر گفته بود با توجه به آماده نبودن فضاي «شهرآفتاب» براي برگزاري نمايشگاه كتاب و نرسيدن فضاي آن به شرايط مطلوب، مقرر شده است كه نمايشگاه بيست‌ و سوم نيز در مصلاي امام‌خميني(ره) تهران برگزار شود.

اين در حالي بود كه محسن پرويز، معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، با توجه به اظهار نظر سه سال پيش شهردار تهران مبني بر آماده شدن فضاي مجموعه شهر آفتاب در سال 88 ، اين گزينه را نيز براي برگزاري نمايشگاه كتاب در سال آينده مد نظر قرار داده بود؛ اما با توجه به مراجعات متعدد مسوولان موسسه نمايشگاه‌هاي فرهنگي ايران به مجموعه «شهرآفتاب»‌ و ارائه گزارش به شوراي سياست‌گذاري مبني بر اين‌كه اين مجموعه براي برگزاري مطلوب نمايشگاه كتاب تهران آماده نيست، شوراي سياست‌گذاري، در شرايط فعلي، مصلاي امام(ره) را به عنوان محل برگزاري بيست‌ و سومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزيد.
 
بنابراين، گزينه شهر آفتاب با وجود وعده‌هاي قبلي مديريت شهر تهران هنوز وارد فاز عمراني نشده و تنها پروژه‌اي بود كه در انتظار اجرايي شدن قرار داشت. طبيعي بود كه مصلاي امام خميني(ره) و تجربه برگزاري سه دوره نمايشگاه در آن و همچنين مزاياي ترافيكي آن، اين محل را به عنوان امن‌ترين گزينه برگزاري نمايشگاه كتاب قرار مي‌داد.

پس از انتشار مطلب رييس اتحاديه ناشران و كتابفروشان، اتفاق ديگري نيز رخ داد كه شايعه تعطيلي نمايشگاه را قوت بخشيد. برگزار نشدن نماز عيد فطر در مصلا بر خلاف رويه سال‌هاي گذشته، كه دليل آن رونق گرفتن عمليات عمراني اعلام شد و به دنبال آن، مصاحبه مدير مصلا مبني بر تصميم مديران اين مجموعه براي جلوگيري از برگزاري هر گونه نمايشگاه در صحن‌هاي مصلا، ترديدهاي تازه‌اي براي برگزاري نمايشگاه كتاب ايجاد كرد.

خبر بررسي تعطيلي نمايشگاه توسط معاونت فرهنگي، واكنش ناشران را به همراه داشت. در اين ميان، رييس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهي، از نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران به عنوان عامل اصلي ايجاد تحرك و انرژي در ميان صنف نشر نام برد و گفت: مخالفت با تعطيلي حتي موقت نمايشگاه تهران، خواست اكثر قريب به اتفاق صنعت نشر و دست‌اندركاران اين حوزه است.

مديرمسوول انتشارات تيمورزاده نيز گفت: تعطيلي موقت نمايشگاه كتاب تهران، رويدادي تاسف‌بار در عرصه فرهنگي كشور خواهد بود و به چرخه نشر و فرهنگ كشور صدمه مي‌زند.

همچنين رييس هيات‌مديره شركت تعاوني ناشران و توزيع‌كنندگان كتاب نيز معتقد بود تعطيلي نمايشگاه كتاب تهران، صدماتي جبران‌ناپذير به بدنه نشر وارد مي‌كند.

اين‌ها تنها بخشي از اظهارنظرهاي دست‌اندركاران حوزه نشر و امور فرهنگي كشور بودند. اين واكنش‌ها موجب شد تا محسن پرويز در جلسه پنجم شوراي سياستگذاري هفته كتاب، در پاسخ به نگراني عبدالملكيان، مدير دفتر شعر جوان در اين باره پاسخ گويد. پرويز در آن جلسه به صراحت اعلام كرد كه نمايشگاه كتاب تهران به عنوان مهم‌ترين رويداد فرهنگي كشور، تعطيل‌بردار نيست و از مصاحبه‌ها و اظهار‌نظرهايي كه موجب ايجاد التهاب در جامعه مي‌شود، انتقاد كرد.

پس از آن، اصغر نادري، مدير مصلاي امام خميني(ره) نيز با رد اخبار مربوط به برگزار نشدن نمايشگاه كتاب در مصلا، آمادگي مجموعه زيرنظر خود را براي برگزاري نمايشگاه كتاب اعلام كرد.

نادري، در اين باره به «ايبنا» گفت: در صورتي كه برگزاري نمايشگاه كتاب محدوديت‌هاي مهمي براي ساخت و ساز اين محل ايجاد نكند، پس از ايجاد توافق‌هاي لازم با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، اين مجموعه در سال آينده نيز آمادگي ميزباني از نمايشگاه بين المللي كتاب تهران را خواهد داشت.

سيدمحمد حسيني‌، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز مصلا را تنها گزينه برگزاري نمايشگاه كتاب تهران عنوان كرد. حسيني، با اشاره به برگزاري نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران در مصلاي امام خميني(ره) افزود: اين محل در حال حاضر بهترين گزينه براي برگزاري نمايشگاه كتاب است و تا تعيين قطعي محل ديگري براي برگزاري نمايشگاه كتاب، تنها مكان موجود و مناسب خواهد بود.

وزير ارشاد تصريح كرد: البته اين محل به اصلاحاتي از جمله تامين و تجهيز سامانه تهويه مطبوع و امكانات گرمايشي و سرمايشي نياز دارد.

سرانجام مديريت شهري و رييس كميسيون فرهنگي اجتماعي شوراي شهر نيز مصلاي امام خميني(ره) را براي برگزاري نمايشگاه مناسب تشخيص دادند. مرتضي طلايي، رييس كميسيون فرهنگي ـ اجتماعي شوراي شهر تهران، گفت: در صورت آمادگي مديران مصلاي امام‌خميني(ره)، براي برگزاري نمايشگاه كتاب تهران آماده هرگونه همكاري با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هستيم. وي ‌تصريح كرد: در صورت برگزاري نمايشگاه در مصلا، تمام تلاش خود را براي تامين امنيت و ايمني اين مكان به كار خواهيم گرفت.

در جلسه پاياني شوراي سياست‌گذاري نمايشگاه كتاب نيز، اعضاي شورا بر برگزاري هرچه بهتر نمايشگاه بين‌المللي كتاب در موعد اعلام شده در مصلاي امام خميني(ره) تاكيد كردند تا قصه نمايشگاه كتاب  به پايان خوش برسد.

اين اظهار نظرات موجب شد شايعه تعطيلي نمايشگاه به شكل كامل از ذهن كتاب‌دوستان پاك شود و همچنان، ارديبهشت‌ماه يادآور خاطرات كتابي ما باشد و فرصتي براي تولد خاطره‌هايي تازه‌از نمايشگاه كتاب تهران.