نخستین زن نقال ایران از نگارش دایر‌ه‌المعارف نقالان ایران خبر داد. تحقیقات این کتاب در دو حوزه میدانی و کتابخانه‌ای طی ده سال و به شکل تدریجی انجام شده است.

فاطمه حبیبی‌زاد با بیان این مطلب به ایبنا، گفت: این کتاب با مقدمه و پیشگفتاری درباره نقالی و سبک‌های مختلف این هنر آغاز می‌شود. در مقدمه به طور مفصل توضیح داده‌ام که به راحتی نمی‌توان به عمق این هنر دست پیدا کرد.

به گفته وی، فصل‌های کتاب دایره‌المعارف نقالان به شکل موضوعی فصل‌بندی شده و هر فصل به ترتیب حروف الفبا نوشته می‌شود. این اثر شامل اصطلاحاتی چون فنون سخن، اصطلاحات کار نقالان، طومارها، داستان نامه‌ها، ویژگی ابزار و وسایل نقالان، لباس و پوشش، معرفی نقالان، پاتوق‌ها، قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها، خانقاه‌ها و اشارات تاریخی است.

به گفته حبیبی‌زاد، به عنوان نمونه، اشارات تاریخی به این هنر در دیوان شاعران و تذکره‌ها و سفرنامه‌های ادبی می‌پردازد و ویژگی‌ها را شرح می‌دهد یا در معرفی نقالان به محل سکونت، خانواده، ویژگی اجرای آنها پرداخته می‌شود. طومارها نیز از دوران کهن مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

تحقیقات این کتاب در دو حوزه میدانی و کتابخانه‌ای طی ده سال و به شکل تدریجی انجام شده. وی در این رابطه گفت: بخش اعظم این گردآوری به شکل میدانی و با حضور در استان‌ها، قهوه‌خانه‌ها، گورستان‌ها و زورخانه‌های نقاط مختلف کشور و مصاحبه با مرشدان و سخنوران صورت گرفته و بخش آرشیوی و کتابخانه‌ای نیز در حال انجام است.

حبیبی‌زاد گفت: این دایره‌المعارف حوزه وسیعی از این هنر را دربرمی‌گیرد؛ از این رو پژوهشگران، ایران‌شنا‌سان و علاقه‌مندان به فرهنگ، ادبیات و موسیقی می‌توانند این کتاب را مورد استفاده خود قرار دهند.

هنر نقالی ممکن است ساده به نظر برسد؛ ولی فرهنگ عظیمی در دل این هنر نهفته. به باور گردآفرید، این هنر در دل فرهنگ و ادبیات ایران جای دارد و بخش عظیمی از فرهنگ موسیقی، آیین‌های سخنوری، زورخانه‌ای، نقالی، نمایشی، پهلوانی و حماسه‌خوانی در آن مستتر است که با بررسی آن به فرهنگ عامه ایران می‌رسیم.

حبیبی‌زاد سال‌ها از نزدیک شاهد معرکه‌گیری‌ها و نقالی آنها بوده و تجربه کسب کرده تا مورد تایید این هنرمندان قرار گرفته. او یادآور شد: با تلاش، مطالعه و حضور در جمع این استادان و احترام به آیین‌ها‌ و مراسم‌ آنها توانستم با رمز و راز نقالی آشنا شده و از سوی این استادان پذیرفته شوم.

وی اضافه کرد: سعی کردم هر آنچه در این مدت یاد گرفتم به علاقه‌مندان این هنر آموزش دهم تا فراموش نشود و هنر نقالی در حد ممکن سامان پیدا کند. تنها در حد معرفی‌های کوتاه و ساده به این هنر در کتاب‌ها و مقالات پرداخته شده که گویای این فرهنگ عظیم نیست.

حبیبی‌زاد یادآور شد: انتشارات فرهنگ معاصر برای چاپ دایره‌المعارف نقالان ابراز تمایل کرده است.

گردآفرید- نخستین بانویی است که در تاریخ نقالی پهلوانی ایران به نقل حماسه‌های شاهنامه، داستان‌های ملی و فولکلور، پرده‌خوانی و منقبت خوانی به‌طور رسمی و به دعوت نهادهای فرهنگی، دانشگاهی و مردمی در محافل رسمی و عمومی و فضاهای باز در سر تا سر ایران و خارج از کشور پرداخته است.

استاد مرشد ولی‌الله ترابی در مراسم اختتامیه جشنواره نمایش‌های آیینی- سنتی سال 1380 در سالن اصلی تئاترشهر در پی یک مراسم آیینی عصای خود را به گردآفرید به عنوان شاگرد خود اعطا کرد.